Fusarium sambucinum
Kuru Çürüklük

Etmenin Genel Özellikleri :
Fusarium sambucinum Fuckel (teleomorph: Gibberella pulicaris (Fr.:Fr.) Sacc.) fungal hastalık etmeni olup, özellikle patateslerde hasat sonu ortaya çıkan en önemli hastalık etmenlerinden biridir. Fusarium genusundan bir kaç tür kuru çürüklüğe sebep olabilir. Fusarium sambucinum ve F. solani etmenleri tohumluk patates yumrularda en fazla bulunnalardı, fakat bunlar aynı zamanda toprakta da uzun süre canlı kalabilen patojenlerdir. patojen kesilmiş veya yaralanmış dokulardan yumruları infektelediğinde ya da yumrular kesilmeden önce enfektelendiğinde yumruluk patates parçaları çürümektedir. Bu şekilde yumrular parçalanmadan önce veya dikimden sonra çürümelere maruz kalabilir. Patojen parçalanan patates yumrularda ilerler ve hızla keşilmiş yumru paraçalarını çürütür. Kesilmiş yüzeylerin iyileşmesi ya da kabuk bağlaması için elverişli olan sıcaklık, 13 °C Fusarium' un doku içerisine kolonize olması içinde de yeterli bir sıcaklıktır. Yeni oluşan yumrular çoğunlukla hasat edilinceye kadar bulaşma olmamakta, çünkü Fusarium sambucinum ve F. solani patates derisinden direk enfeksiyon yapamadığından veya yumrularda yaralanma nadir olduğundan dolayı infeksiyonlara neden olmayabilir. Bu rağmen yumrularda meydana gelen çatlamalar sonucunda ise infeksiyon ortaya çıkabilir. Hasatta yumrularda oluşan yaralar yumrularda ya da toprakta dormant olarak bulunan sporlar için giriş yeri sağlamaktadır. Fungisitlerin hasta sonu uygulamaları hastalığın sonraki gelişmesini durdurmazsa, fungus yumrularda gelişmeye başlar ve yaralanma noktalarında kuru çürüklüğe neden olmakatdır. Depolarda kuru çürüklüğün şiddeti yaralanmaların büyüklüğüne bağlıdır. Depolarda hastalığın ilerlemesi başlıca sıcaklıla sınırlanabilir, serin sıcaklıklarda hastalık daha yavaş bir ilerle göstermektedir. Genç yumruların ise hastalığa karşı daha dayanıklı olduğu bildirilmektedir. Kuru çürüklük gelişme sezonunun son yarısında ortay çıkmakta ve hastalık oluşturmaktadır. Yumrular dikilse bile, yumru parçaları toprakta çürüyebilir. Fungal etmen yumru parçalanması ve el işlemleri ile en etkili biçimde yayılma gösterir. Ayrıca hastalık etmeni yukarıda belirtildiği gibi uzun yıllar toprakta barınmakta ve hasat yapıldığında hastalık tekrar tekrar görülmektedir.

Belirtileri:
Fusarium kuru çürüklüğü patateslerde internal bir açık ile koyu kahverengi ya da siyah çürüklük olarak karekterize edilir. Çürüklük eziklik veya kesik yaralar gibi yerlerde gelişebilir. Patojen yumruyu penetre eder, genellikle merkezin dışına doğru çürülük gelişir. Aşırı çürüme dokuların büzüşmesine ve birlemesine ve çoğunlukla bu durum yumrunun dış tarafında koyu çökük alanların kalmasına neden olur. Sarı, beyaz ya da pempe küfler doku üzerinde oluşabilir. Hastalan yumrulara sekonder organizmalarda saldırmakta ve bunlar hastalığın teşhisini zorlaştırabilir. Özellikle yumuşak çürüklüğe neden olan bakterilerin istilası söz konusu olduğunda, hastalan yumrular hızla çürümekte ve böylece kuru çürüklüğün belirtisi maskelenebilir.



Mücadelesi:
Kültürel Mücadele:
1. 
Hastalıklardan ari ve sertifikalı fidelerin kullanımı.
2. Depolama süresince tohumluk yumrular gözlenmeli, ve hastalık ortaya çıkıyorsa bunlar tohumluk olarak kullanılmamalı.
3. Kesimlerden ya da el ile yumruları işlemeden sonra, 13 °C sıcaklıklarda yumruları tutatrak yaraların kallus oluşumları sağlanmalı ya da yaralar kapanmalıdır.
4. tohumluk alınmadan önce depolar temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Yumruları parçalamada kullanılan kesici aletler keskin ve açılan yaraların hızla kapanmasını kolaylaştıracak şekilde düzgün kesilmelidir. Ayrıca kullanılan bıcak ya da diğer işleme alteleri kullanımdan önce dezenfekte edilmelidir.
5. Fungisitler ile parçalanan yumruları ilaçlama tohum kökenli hastalıkların ve diğer çürüklük etmenlerinin gelişmesini kontrol altına alabilir.
6. Dikim süresince yumruları rüzgardan ve güneş ışınlarından koruyun, çünkü dehidrasyon parçalanmış yumruları büyük ölçüde zayıflatmaktadır. Parçalanan yumrular mümkün mertebe kısa sürede ekilmelidir.
7. Hasat sonu fungsit uygulanıyorsa, uygulanan ilaçın tüm yumru yüzeyini kapsayacak şekilde yapılmalı.
8. Depolarda sıcaklığı düşürmeden önce 13 °C gibi yüksek sıcaklıklarda yumruları muhafaza ederek yaraların iyileşmesine ve suberin tabakaların oluşumuna izin verilmeli. Bu arada havalanmaya ve nem oranına dikkat edilmelidir.
9. Daha sonra sıcaklığı yavaş yavaş azaltın, ani düşmeler ile yumrular üzerinde nemin yoğunlaşmasınaa sebebiyet verilmemeli.
Kimyasal Mücadele:
Zirai kimyasal ilaç olarak toz olarak captan, mancozeb, maneb, metiram ve thiabendazole gibi fungisitler tavsiye edilmektedir.

 

Bu sayfanın dizaynı ve tüm içeriği Cahid ÇAKIR tarafından hazırlanmıştır.
Sayfaların en iyi görüntüsü 800 X 600 ekran çözünürlüğünde IE' da görebilirsiniz
Eleştiri ve önerilerinizi bekliyoruz.
e-mail:cahidcakir@bitkisagligi.net