Etmenin genel özellikleri :
- Verticillium albo-atrum Reinke & Berthier
- V. dahliae Kleb. en yaygın olarak bilinen toprak kökenli fungal hastalık etmenleridir. Genellikle kötü yapılı toprak ve düşük toprak sıcaklıklarında ortaya çıkmaktadırlar. Oldukça geniş bir konukçu listesine sahip olup, odunsu ve otsu bitkilerde hastalık yapmaktadırlar. Bunlardan bazıları; domates, patlıcan, biber, nane, krizantem, pamuk, meyve ağaçları, çilek, güller, yoncadır. Bunun yanında tüm gymnospermler, elma, çeviz ve meşeler genellikle dayanıklıdır. Verticillium' un gerçekte iki türü vardır; Verticillium albo-atrum ve V. dahliae. Her iki Verticillium düşük seviyelerdeki toprak sıcaklıklarında doğal olarak ortaya çıkmakta ve duyarlı bitkilerde hastalık yapmaktadırlar. V. albo-atrum en iyi şekilde 20 - 25 °C sıcaklıklarda gelişme gösterirken, V. dahliae 25 - 28 °C gibi daha yüksek sıcaklıklarda daha iyi gelişme göstermektedir. Hastalık sıcak bölgelerde, özellikle sulanan alanlarda problem olmaktadır. Fungus çok yıllık bitkilerde, bitki artıklarında ve vejatatif üreme organlarda (patates yumrusu gibi) kiş koşullarını misel olarak geçirir. Bundan başka küçük, siyah, tohum benzeri yapısındaki mikrosklerotları (dayanıklı üreme organı) sayesinde 10 yıl veya daha uzun süre toprakta canlı kalbilir. Bu yapılar dayanıklı bitkilerde herhangi bir belirti göstermeksizin ince kökleri üzerinde veya içerisinde de oluşabilir. Bu sklerotlar hassas ya da hassas olmayan bitkilerin kökleri tarafından salgılanan salgılar (exudate) tarafından çimlenmeleri teşvik edilir. Böylece fungus hassas olan bitkilerin köklerinden enfekte eder ve korteks dokularında kolonize olurlar. Bitki dokusunda oluşan konidisporları su ile bitkinin üst aksamlarına taşınır ve fungus iletim bitkinin dokularıda kolonize olmaktadır.Hastalığın teşhisinde hastalıklı bitkilerde fungal yapıları görmek mümkün olmadığından, labaratuvar kültürü gerekmektedir. Hastalık etmeni uzun mesafeler hastalanmış yumrular ve infekteli fideler ile taşınabilir. Hastalık etmeni yetiştirme ortamına girdikten sonra, toprak işleme aletleri, rüzgar ve su ile taşınmaktadır. Hastalık etmeni bitkinin fizyolojisini değiştiren nematodlar ile bulaşık alanlarda daha şiddetli olarak hastalık yapabilir.
Belirtileri:
Bireysel bitkiler tarlanın belirli kısımlarıda tek tek solma belirtisi ile hastalık ortaya çıkar. Hastalık genellikle diğer kök çürüklük etmenleri, domates halkalı leke virüsü ve kış zararlanmaları ile karışmaktadır. Bitkiler ilk yıllarında hastalıktan dolayı şiddetli aolark etkilenmektedir. Etkilenen bitkilerin yaşlı yaprakları solar ve orta damar boyunca yukarı doğru kıvrılma eğilimi gösterir. Bitkinin çerisinde kalan daha genç yapraklar bitkiler bodur kalmasına rağmen halen canlılığını koruyabilir.Genellikle meyveler olgunlaşırken, bitkiler genellikle bodur, kuru ve küçük sarımsı yapraklar ile düz bir sath üzerinde yayılmıştır. Bitkilerin yaprak kaidesinde ve ana gövdesindeki iletim demetlerine bakıldığında kahverigileşmiş çizgileri görmek mümkündür.
Mücadelesi:
Kültürel Mücadele:
1. Dayanıklı çeşitler terçih edilmeli ve hastalıktan ari bitkiler şaşırtılmalı.
2. Toprak inokulum kaynağı olduğu için, toprak işleme işlerine büyük ölçüde dikkat edilmeli.
3. Toprak ısısının ani düşüşlerini engellemek için, sık sulama yapılmalı.
4. Bulaşık alanlarda hasta bitkiler sökülerek yok edilmelidir.
5. Sıcak Bölgelerde solarizasyon etkili bir kontrol yöntemidir.
6. Ürün rotasyonu yapılabilir (yonca ya da buğdaygiller tercih edilebilir).
7. Nitrojen gübrelerinin optimal seviyede kullanımı hastalık şiddetini azaltmaktadır.
8. Gelişme sezonunda sulamında kontrollü yapılmasıda hastalığı şiddetini azaltabilir.
9. Dayanıklı çeşitlerin kullanımı.
10. Mısır gibi bitkilerde yapılan yeşil gübre uygulamaları hastalığı baskı altında tutabilir.
11. Hastalığın görüldüğü bölgelerde yetiştiricilik yapılmamasına dikkat edilmeli.
Kimyasal Mücadele:
Zirai Mücadele Teknik Talimatlarına göre tavsiye edilen kimyasal ilaçlar aşağıdaki tabloda verilmektedir. (mancozeb)
Kullanılan
Kimyasal İlaçar (Fungisid) |
Kullanım
Miktarı
(100 Litre)
|
Carboxin
+ Thiram FF 205+205 g/l |
400
cc/100 kg tohum |
Carboxin
+ Thiram WP 37,5+37,5 |
600
g/100 kg tohum |
Chloroneb
Toz 10% |
2
kg/100 kg tohum |
Pencycuron+Captan
Toz 20+50% |
500
g/100 kg tohum |
PCNB+Captan
Toz 10+10% |
700
g/dekar |
Tolclofos-Methyl
Toz 10% |
2
kg/100 kg tohum |
PCNB
Toz 75% |
600
g/100 kg tohum |
Tolclofos-Methyl
WP 20% |
300-350
g/100 kg tohum |
Trichoderma
harzianum Rifai-KRL-AG2 WP |
750
g/100 kg tohum |