Etmenin
genel özellikleri :
Domates
Sarı Yaprak Kıvırcıklık Virüsü (Tomato Yellow leaf Curl Virus=TYLCV)
domates üretimini etkileyen en önemli hastalıklardan biri olup, geminivirüs
(çift partikül halinde) grubundandır ve beyazsinek böceği (Bemisia
argentifolii Perring & Bellows) ile taşınır. TYLCV oldukça geniş
bir konukçu dizisine sahip, bunlar arasında mercimek, bakla, tütün,
ve domates gibi kültür bitkileri ve Cynanchum acutum ve Türkiyede
Datura stramonium, Solanum nigrum ve Urtica sp.
gibi yabancı otlar sayılabilir. konukçularının bazılarında hiç belirti
bulunmazken, hastalık o bitkide bulunabilir ve ergin beyazsinekler ile
sağlıklı bitkilere taşınır. Virüs mekanik olarak bazı bafırlar kullnıldığında
taşınabilir, fakat pratikte mümkün olmayabilir. Virüs tohumla taşındığına
dair kayıt bulunmamaktadır.
Belirtileri:
TYLCV'
nin bitkide oranı oldukça yüksek seviyede olup, domates bitkileri virüs
tarafından oldukça şiddetli olarak etkilenir. Hastalık belirtileri domates
çeşitlerine göre değişir, fakat genelde infeksiyondan kısa bir süre
sonra çıkan yapraklarada küçülme, şekil bozukluğu, içe ya da dışa doğru
kıvrılma ve sarı bir beneklenme görülebilir. Sonradan çıkan yapraklar
daha küçük ve daha fazla şekil bozukluğuna sahip olur ve tüm yaprağı
kapsayacak şekilde kenarlarında sararma sergiler ve kıvrılma görülür.
İnfektelenen bitki genelde bodur ve daha genç bitkilerde bu bodurluk
daha fazladır. İnfektelen bitkiler çiçek oluşturmaz, oluşan çiiçeklerden
çok azı meyve tutar, gelişme çok zayıftır. Domates benek ve Tütün etch
virüslerinin (tomato
mottle virus and tobacco etch virus) her
ikisi ile infektelen domates bitkileri TYLCV virüsünün oluşturduğu belirtilere
benzer ve karışıklığa sebebiyet verebili, buna rağmen bitkilerde daha
fazla çiçek olabilir. TYLCV' nin yeşil aksam belirtileri Pseudocurly
Top Virüsü tarafından neden olan yaprak damarlarının morlaşması ve sürgünlerin
kıvırcıkaşması belirtileri göstermez.
Mücadelesi:
Kültürel Mücadele:
1.
Dayanıklı kültivarların kullanımı.
2. Beyaz sinekler ile mücadele edilmeli.
3. Sonbahar ve ilk bahar dikimlerini mümkün olduğunca ileri zamanlara
almalı.
4. Yabancıotlar ile mücadele edilmeli.
5. Beyaz sinek populasyonunu azaltmak için hasatdan sonra bitkilerin
derin sürüm yapılarak ya da toplanarak yok edilmeli
6. Beyazsineğin konukçuluk yaptığı bitkilerin ekim zamaları arasında
mesafe koyulmalı ya da birbirini takip edecek şekilde yetiştirilmemeli
7. UV yansıtıcı malçlar kullanılarak, beyazsinek hareketleri
sınırlandırılabillir.
8. Hastalıktan ari fide kullanılmalı.
9. Seralarda bulaşmayı azaltmak için tek tük hastalık görülen
bitkiler yok edilmeli.
10. Tuzak bitkilerin (hıyar gibi) kullanılması böceklerin virüsü
yaymasını azaltabilir.
11. Sear açıklıklarının böçeklerin geçemeyeceği tül perdeler
ile kaptmalı.
Kimyasal
Mücadele:
Viral
hastalık etmenlerine kimyasal mücadele önerilmez.