Etmenin
genel özellikleri :
Xanthomonas
campestris var. vesicotoria
(L.R. Jones). Dye bakteriyel etmen olup, domates, biber ve yabancı
otlarda ortaya çıkmaktadır. Bakteriyel
etmen hastalıklı bitkilerin sayesinde aylarca tohum yataklarında ve
tohum
üzerinde canlılığını muhafaza
edebilir. Bakteriyel etmen, tarlada bırakılmış bitkilerin kök ve gövdelerinde,
yabancı otlar üzerinde canlılığını korur ve diğer sezona bakteriler
taşınmaktadır. Toprakta ise uzun süre canlılığını muhafaza edemeyebilir.
İlk bulaşma tohum, bulaşık şaşırtılmış fide, yabancı otlar ve bulaşık
bitki ve toprak ile olabilir. Bakteinin giriş yerleri işleme esansında
açılmış yaralar ve doğal açıklardır. Yüksek nisbi nem ve sıcaklıklar
bitki enfeksiyonu için uygun koşullardır. Yüksek nitrojen seviyesi azalan
hastalık şidedi ile ilişkilidir.
Belirtileri:
Meyve: Suyla
ıslanmış bir görünümle kuşatılmış lekeler koyu benekler olarak başlar.
Lekeler meyve olgunlaşıncaya kadar genişlemeye devam eder. Daha ileri
dönemlerde lekeler siyah, hafifce kabarmış ve bir kaç mm olabilir. Lekelerin
merkezi parçalanır, çöker ve ipliksi ve sert olur.Olgun meyvelerde suyla
ıslanmış görünüm ortadan kaybolur ve merkezi keskin olarak krater gibi
bir çöküntü oluşturmaktadır. Meyve lekeleri yüzeysel olup, kesinlikle
tohum yuvalarına doğru bir ilerleme olmaz.
Yaprak: Yaprak belirtileri çoğunlukla yüksek nemli koşullarda
ortaya çıkar. Orta nemli koşullar altında olgun yapraklarda lekeler,
küçük, siyah, ve bir dereceye kadar köşelidir. Yaprak yüzeyi yarı saydam
merkezli ve koyu kenarlı yağımsı olabilir. Merkez kısmı kuru ve ice
olur ve çatlayabilir. Lekeler, yaşlı yapraklardan ziyade genç yapraklarda
görülür, bu lekeler bir ya da iki yaprakcıkta ve yaprağın sınırlı bir
bölgesinde ortaya çıkmaktadır. Hastalık, ağır nemli koşullarda tipik
simtoplarından ziyade bitkilerde yanmış bir görünüm oluşturur. Yanıklık
simtomları yaprak kenarları boyunca ve damarlar arasında sararma olarak
başlar. Sasaran dokular suyla ıslanmış ve yağımsı gibi bir görüntü alır.
Sonuçta bitki ölürse, aşırı gübre yanığı gibi bir görünüm alır. Fidelerde
ise yaprak sararması ve dökülmesi şeklinde kendini gösterebilir.
Mücadelesi:
Kültürel Mücadele:
1.
Dayanıklı çeşitlerin kullanımı.
2. Hastalıktan ari tohum ve fidelerin kullanımı. Tohumlara sıcak
su ya da 1 dakika %1.3 sodyum hipklorid uygulaması tavsiye edilir.
3. Sera
ve tohum yataklarında hastalıktan ari toprak, su ve alet-ekipmanı kullanılmalı.
4. Yabancı ot kontrolüne, böceklerin bitkilerde yara açmaması
için böcekler ile mücadeleye önem verilmeli.
5. Hastalıklı fideler hemen yetiştirlme ortamlarında uzaklaştırılmalı
ve imha edilmeli.
6. 2-3 yıl gibi ürün rotasyonu yapılamlı.
7. Aşırı sulamadan kaçınılmalı nem oluşumu engellenmeli. Ayrıca
nemli koşullarda ve bitkiler ıslak iken çalışmaktan kaçınılmalı.
Kimyasal
Mücadele:
Tohum
yataklarında Bakır ile karıştırlımış Streptomycin antibiyotiği (200
PPM) % gün aralıklara ile kullanılabilir. Fakat pratikte pahalıya gelebilir
onun için pek tavsiye edilmiyor. bakırlı preparatlar bitkilerde koruyucu
olarak ve yayılmasını engellemek için kullanılabilir. Ayrıca bakırlı
preparatlar maneb ya da macozeb ile birlikte kullanılarak ilaçların
etkinliği artırılabilir ve diğer fungal etmenlere karşıda koruyucu bir
etki yapabilir. Genellikle bakteriyel etmenler ile mücadele zor, onun
için kültürel önlemlere ve temiz çalışmaya oldukça fazla dikkat edilmelidir.
Zirai
Mücadele Teknik Talimatlarına göre tavsiye edilen kimyasal ilaçlar aşağıdaki
tabloda verilmektedir.