Etmenin
genel özellikleri :
Verticillium
etmenleri:
-
Verticillium dahliae Kleb.
- V.albo-atrum Reinke et Berth.
en yaygın olarak bilinen toprak kökenli fungal hastalık etmenleridir.
Genellikle kötü yapılı toprak ve düşük toprak sıcaklıklarında ortaya
çıkmaktadırlar. Oldukça geniş bir konukçu listesine sahip olup, odunsu
ve otsu bitkilerde hastalık yapmaktadırlar. Bunlardan bazıları; domates,
patlıcan, biber, nane, krizantem, pamuk, meyve ağaçları, çilek, güller,
yoncadır. Bunun yanında tüm gymnospermler, elma, çeviz ve meşeler
genellikle dayanıklıdır. Verticillium'
un gerçekte iki türü vardır; Verticillium albo-atrum ve V.
dahliae. Her iki Verticillium düşük seviyelerdeki toprak
sıcaklıklarında doğal olarak ortaya çıkmakta ve duyarlı bitkilerde
hastalık yapmaktadırlar. V. albo-atrum en iyi şekilde 20 -
25
°C
sıcaklıklarda gelişme gösterirken, V. dahliae 25 - 28
°C
gibi daha yüksek sıcaklıklarda daha iyi gelişme göstermektedir. Hastalık
sıcak bölgelerde, özellikle sulanan alanlarda problem olmaktadır.
Fungus çok yıllık bitkilerde, bitki artıklarında ve vejatatif üreme
organlarda (patates yumrusu gibi) kiş
koşullarını misel olarak geçirir. Bundan başka küçük, siyah, tohum
benzeri yapısındaki mikrosklerotları (dayanıklı üreme organı) sayesinde
10 yıl veya daha uzun süre toprakta canlı kalbilir. Bu yapılar dayanıklı
bitkilerde herhangi bir belirti göstermeksizin ince kökleri üzerinde
veya içerisinde de oluşabilir. Bu sklerotlar hassas ya da hassas olmayan
bitkilerin kökleri tarafından salgılanan salgılar (exudate) tarafından
çimlenmeleri teşvik edilir. Böylece fungus hassas olan bitkilerin
köklerinden enfekte eder ve korteks dokularında kolonize olurlar.
Bitki dokusunda oluşan konidisporları su ile bitkinin üst aksamlarına
taşınır ve fungus iletim bitkinin dokularıda kolonize
olmaktadır.Hastalığın teşhisinde hastalıklı bitkilerde fungal yapıları
görmek mümkün olmadığından, labaratuvar kültürü gerekmektedir. Hastalık
etmeni uzun mesafeler hastalanmış yumrular ve infekteli fideler ile
taşınabilir. Hastalık etmeni yetiştirme ortamına girdikten sonra,
toprak işleme aletleri, rüzgar ve su ile taşınmaktadır. Hastalık etmeni
bitkinin fizyolojisini değiştiren nematodlar ile bulaşık alanlarda
daha şiddetli olarak hastalık yapabilir.
Belirtileri:
Verticillium solgunluğunun başlangıç belirtileri, özellikle
sıcak geçen aylarda alta yaprakların sararması ve geç sürgünlerin
uçlarındaki yaprakların solmasıdır.
Bir kaç gün sonra ise kalıcı solgunluk ortaya çıkar ve yapraklar genellikle
sarıya döner. Sonuçta bitkiler tamamen kahverengiye döner ve ölür.
Solan bitkilerde yaprak dökülmeleride görülür ve bu yaprak dökümleri
sürgünlerin alt yapraklarından üst kısımlarına doğru olur. Simtomlarını
gösteren sürgünler bir sonraki sezonda gelişmesine devam edebilir
ya da onlar geriye doğru bir ölüme sürüklenebilir. geriye doğru ölümler
uçlardan başlar ve alta doğru ilerleme gösterir, sonuçta ise tüm bitki
zamanla ölür.
Mücadelesi:
Kültürel Mücadele:
1.
Dayanıklı çeşitler terçih edilmeli ve hastalıktan ari gül fideleri
satın alınmalı.
2. Toprak inokulum kaynağı olduğu için, toprak işleme işlerine
büyük ölçüde dikkat edilmeli, bulaşık topraklara dikim yapılmamalı.
3. Toprak ısısının ani düşüşlerini engellemek için, sık sulama
yapılmalı, fakat aşırı sulanmamaya da dikkat edilmeli.
4.
Bulaşık alanlarda hasta bitkiler sökülerek yok edilmelidir.
5. Yeni dikimlerde bitkileri yaralamaktan kaçınılmalı.
6. İyi drenajlı topraklar yetiştiricilikte kullanılmalı ve
havalnamaya önem verilmeli ve sık dikimlerden kaçınılmalı.
5. Sıcak Bölgelerde solarizasyon etkili bir kontrol yöntemidir.
Kimyasal Mücadele:
Zirai Mücadele Teknik Talimatlarına göre tavsiye edilen kimyasal ilaçlar
aşağıdaki tabloda verilmektedir. Kimyasal ilaçlardan ziyade hastalığı
engellemek için kültürel önlemelere büyük önem verilmeli, kimyasal
ilaçlar hastalığın teşhisi yapıldıktan sonra ve gerek duyulursa uygulanmalı.