Etmenin
genel özellikleri :
Fusarium
oxysporum
Schltdl.:Fr. f. sp.
cubense
(E. F. Sm.) W. C. Snyder & H. N. Hansen fungal hastalık etmeni olup
bitkilerin kök ve iletim demetlerinde ortaya çıkan bir hastalık etmenidir.
İletim demetlerinde ortaya çıkan hastalıklarda fungal toksinlerin rolü
hakkında halen tartışmalar devam etmektedir. F.
oxysporum kültür filtratlarında fusarik asit denilen bir toksin
üretmektedir, ama hastalık belirtilerinin çoğu infeksiyonlara tepki
olarak bitkiler tarafından oluşturulduğu da bilinmektedir. Özelliklede,
fenolik birleşiklere emdirilen ve hızla biriken vascular geller bitki
dokularında oluşmaktadır. Başlangiç infeksiyonları hafifdir ve bitki
hızla bunlara tepki verir, daha sonra hastalık bir kaç infekteli iletim
dokusunda lokalize olabilir. Tam tersi durumda, yani infeksiyon şiddetli
ve bitkinin tepkisi yavaş olursa, bitki ölmektedir. Bu devrede, fungus
ksilem dokusundan etrafındaki dokulara doğru bir gelişme gösterir ve
bir çok dinlenme sporu olan klamidosporlarını üretir. Bitkiler çürüdüğünde
buu klamidosporlar toprağa geri döner ve uzun yıllar toprakta canlı
kalmaktadır. Bunları eradike etmekde oldukça zordur. Muz bitkileri 20
yıl gibi uzun bir süre sonra tekrar bahçeye teshis edilse bile, hastalık
tekrar ortaya çıkabilir. Hastalık etmeni klamidosporlardan başka makro
( bir kaç hücreli) ve mikro (bir iki hücreli) sporlarını da üretmektedir.
Bu sporlar sayesinde sulama ve yağmur suları ilede hastalık yayılabilir.
Ayrıca hastalıklı bitki materyallerinin ya da bulaşık toprakların taşınmasıylada
hastalık yeni yetiştirme alanlarına taşınabilir.
Muzlarda görülen diğer Fusarium etmenleri;
-
Fusarium spp.
- Fusarium solani (Mart.) Sacc. (teleomorph: Nectria haematococca
Berk. & Broome)
- Fusarium oxysporum Schltdl.:Fr.
-
Fusarium pallidoroseum (Cooke) Sacc.
Belirtileri:
Hastalık
etmeni ksilem iletim dokularına girmekte ve su akımları ile yukarı doğru
taşınan sporlar üretmektedir. Yukarı doğru yayılama geçiçi olarak bloke
olabilir, bu sporlar aşırı şekilde iletim demetlerine yığıldığında ortay
çıkmaktadır. Daha sonra bu kısımlarda yığılan sporlar çimlenir ve bu
kısımların ilerisinde de tekrar spor üretir ve yukarı doğru sporların
harekti devam eder. Funa etmen tüm ksilem dokularında hızla kolonize
olur
ve hastalık etmeninin karekteristik belirtilerini meydana getirir. Böyle
bitkilerde yaşlı yapraklar kenarlardan itibaren sararmaya başlar ve
daha sonra orta adamara doğru ilerleyerek ölmektedir. Ölen yapraklar
gövdenin etrafında asılı kalmaktadır. En sonunda tüm sürgün ölür, ama
buarada rizomlardan sağlıklı yeni sürgünlerde üretilmektedir. Bunlar
sonraki sezonlarda da gelişir, fakat daha sonra bunlarda hastalanmaktadır.
Mücadelesi:
Kültürel Mücadele:
1.
3 ya da dauzun süre çok etkili olmasada ürün rotasyonu yapılabilir.
2. Hastalıktan ari dip sürgünlerin ve doku küldüründen elde edilen
bitkiciklerin kullanımı.
3. Sera
ve tohum yataklarında hastalıktan ari toprak, su ve alet-ekipmanı kullanılmalı.
4. Dayanıklı çeşitler tercih edilmeli.
5. Hastalıklı fideler hemen yetiştirilme ortamlarında uzaklaştırılmalı
ve imha edilmeli.
Kimyasal
Mücadele:
Zirai
Mücadele Teknik Talimatlarına göre Fusarium spp. etmenlerine
tavsiye edilen kimyasal ilaçlar aşağıdaki tabloda verilmektedir.
Kullanılan
Kimyasal İlaçlar (Fungisid) |
Kullanım
Miktarı
(100 Litre)
|
Bakır
Oksiklorid WP 50% |
500
g fidelik |
Benomyl
WP 50 % |
100
g |
Bordo
Bulamacı Sıvı |
500+1000
g fidelik |
Captan
WP 50 % |
250
g Fidelik |
Captan+PCNB
Toz 10+10 % |
40
g/ m2 Toprak |
Formaldehit
EM 400 g/l |
4
lt (m2 ye 150 cc) |
Mancozeb
WP 80% |
200
g |
Maneb
WP 80% |
200
g/100kg tohum |
Maneb
WP 80% |
250
g fidelik |
Methyl
Bromide Gaz 98% |
60
g m2 toprak |
PCNB
Toz 18% |
35
g/m2 toprak |
Propineb
WP 70% |
250
g fidelik |
Thiram
WP 80% |
200
g/100kg tohum |
Tolclofos
Methyl WP 50 % |
100
g |
Hymexazol
SC 360 g/l |
150
cc |