Streptomyces scabies
Patates Uyuzu

Etmenin genel özellikleri :
Streptomyces scabies (Thaxter) Waksman & Henrici, patates, turp gibi bitkilerin önemli bir yumru hastalığıdır. Uyuz hastalığı verim üzerine herhangi bir etki oluşturmamasına rağmen, yumruların pazar değerinin koybolmasına neden olmaktadır. Yüzeysel uyuz hastalığı hemen işlenen patateslerin de pazarlama yeteneğini etkilemezken, derin çöküntülü oyuklu yumrularda ise kabuk kaybını artırmakta ve işleneçek olan patateslerden bu bölgeler uzaklaştırılarak zaman ve iş gücü kaybına neden olabilir. Hastalığın tarlada ortaya çıkışı sezon ve tarladan tarlaya farklılık gösterebilir. Ürünün geçmişi, toprak nemi ve toprak yapısı bu değişkenliklerin sorumlusudur. Patates uyuz hastalığının belirtileri tamamen farklı olan fungal patojen Spongospora subterranea (tozlu uyuz hastalığı) ile karışmaktadır. Patates yeteştiriciliği yapılan çoğu topraklar, özelikle ardışık ekim yapılan ya da yakın akrabası olan bitkilerin yetiştiriciliği yapıldığı topraklarda S. scabies kalıcı bir populasyon oluşturmaktadır. Duyarlı patates varyeteleri dayanıklı varyeteler ile kıyaslandığında topraklarda daha fazla populasyonlar oluşturmaktadırlar. Rotasyonlar ya da alternatif bitkiler topraktaki hastalık populasyonunu azaltmakta, fakat onları tamamen yok etmemektedir. Patojen iyi bir saprofit olup, çürümüş ya da tarlada kalan bitkilerde ve diğer organik materyallerde canlılığını koruyabilmektedir. Uygun çevre ve duyarlı konukçuları bulduğu zamanda, uyuz hatalığı bir kaç yıl patates yetiştirilmeyen tarlalarda da ortaya çıkabilir. S. scabies gelişmekte olan genç yumruları lentisel gibi doğal açıklık ve çoğunlukla yaralardan infekte ederler. Başlangıç lezyonları yumrunun yüzeyinde yüzeysel kırmızı kahverengi lekeler şeklindedir. Yumrular gelişirken, lezyonlar genişler ve mantarımsı ve nekrotik görülür. Patojen lezyonlarda sporlanır ve sporların bazıları toprağa tekar dökülür ya da yumrular tarlada kaldığında toprağı tekrar tekrar bulaştırırlar. Patojen depodaki bulaşık yumrularda da canlı kalmakta, fakat yayılmamaz ve şidetinde herhangi bir artış olmaz. İnfekteli yumrulardan gelen inokulum ise bir sonraki sezonda hastalığı tekrar ortaya çıkarmaktadır. S. acidiscabies' in yaşam döngüsü S. scabies' in kine benzer, fakat bu patojen S. scabies kadar uzun süre toprakta canlılığını koruyamaz.


Belirtileri:
Patates uyuz hastalığını hastalık belirtileri tamamen değişkendir ve farklılıklar bir çok faktöre; konukçunun dayanıklığına, patojenin ırkına, infeksiyon zamanına ve çevre koşullarına bağlıdır. Belirtiler küçük ve yuvarlaktır ve bu tür leyonlar birleşerek daha büyükve biçimsiz lezyonlara neden olabilir. Böcek zararı ile birlikte bu lezyonlar bazen derin bir şekilde ortaya çıkabilir. Genel uyuz terimi genellikle toprak pH' sı ile ifade edilir. Genel uyuz pH' nın 5,2 veya altındaki topraklarda kontrol edilmekte ya da bastırılabilmektedir. Bu yüzden hastalığın dağılımı sınırlı olmaktadır. S. acidiscabies (asit uyzu) uyuzu ise yukarıda belirtilen toprak PH' sında da ortaya çıkar ve genel uyuz hastalığı ile yakın bir akrabalığı vardır ve pH' nın + olduğu topraklarda bile gelişmektedir. Bu hastalık ürün rotasyonu ile kontrol edilebilir ve oluşturduğu belirtiler, S. scabies tarafından neden olan belirtilere benzerdir.
 
Mücadelesi:
   Kültürel Mücadele:
1. Uyuz hastalığını görüldüğü alanlarda, dayanıklı çeşitlerin kullanılması.
2. Patojenin tarlaya girişini engellemek için hastalıktan ari ve serifikalı tohumluklar kullanılmalı.
3. Ürün rotasyonu ve turp, şekerpancarı, lahana, ıspanak ve havuç gibi alternatif bitkilerin yetiştirilmemesi. Ürün rotasyonunda buğdaygiller, mısır ve yonca (kırmızı yoncalar hariç) kullanılabilir.
4. Amonyum sülfat gibi asitlik artırıcı gübreler kullnılrak toprak pH' sını 5 ya da 5.2' ye ayarlanabilir. Kireç ve gübre gibi toprak alkaliliğini artırıcı uygulamalardan kaçının.
5. Yumrular oluşmaya başaladığı 2. ve 6. haftalarda su stresinden kaçınmak faydalıdır.
   Kimyasal Mücadele:

Zirai Mücadele Teknik Talimatlarına göre tavsiye edilen kimyasal ilaç aşağıdaki tabloda verilmektedir.

Kullanılan Kimyasal İlaçlar (Fungisit)
Kullanım Miktarı
(100 Litre)
Maneb WP %80 1,6 kg/100 kg
 

Bu sayfanın dizaynı ve tüm içeriği Cahid ÇAKIR tarafından hazırlanmıştır.
Sayfaların en iyi görüntüsü 800 X 600 ekran çözünürlüğünde IE' da görebilirsiniz
Eleştiri ve önerilerinizi bekliyoruz.
e-mail:cahidcakir@bitkisagligi.net



Bu sayfanın dizaynı ve tüm içeriği Cahid ÇAKIR tarafından hazırlanmıştır.
Sayfaların en iyi görüntüsü 800 X 600 ekran çözünürlüğünde IE' da görebilirsiniz
Eleştiri ve önerilerinizi bekliyoruz.
e-mail:cahidcakir@bitkisagligi.net