Etmenin
genel özellikleri :
Aspergillus niger
van Tiegh,
toprak ve ürün artıklarında görülen fungal bir etmen meyve ve sebze
bitkilerinin büyük bir kısmını etkilemektedir. Fungal etmen aynı zamanda
tohum kökenli de olabilir. Fungal etmen her çeşit soğana depolarda ve
taşıma esansında saldırmakta ve hastalık yapmaktadır. Soğanların uzun
periyodlar yaklaşık 2-3 gün yüksek nem ihtiva eden depolarda muhafa
edilirse, zarar çok daha şiddetli olabilir. Hastalık etmeni depolarda
direkt olarak temas yolu ile olabileceği gibi mekanik ve hava akımları
ile de sağlıklı bitkileri bulaştırabilir. Yüksek sıcaklıklar fungal
etmenin gelişmesi için uygundur, gelişme 35 °C de en yüksek
seviyede ve 13 °C de ise en düşük seviyede olmaktadır. Sporlar
%80-86 gibi yüksek bir nisbi nemde çimlenmektedir. Siyah çürüklük yurdumuzda
soğan, sarımsak, incir ve turunçgil meyvelerinde görülmektedir. Hastalık
etmeninin konidium (spor ve spor taşıyıcı organları) siyah rengli olmasından
dolayı, etmen siyah görünüşlüdür. Hastalık etmeni saprofit ve zayıf
bir patojendir. Olgunlaşmamış ve çatlamış meyvelerde hastalık oluşturmaktadır.
Portakal ya da incirde de hastalık yaralanmış ve çatlamış meyvelerde
görülmektedir. Soğanlarda ise hastalık yaralı olanlarda hızlı gelişmekte,
ama bunlarda yaralanma olmadan da kabuklar altında hastalık gelişmektedir.
Belirtileri:
Soğan bitkileri olgunluk zamanında üst yeşil aksam ölürken, infeksiyon
çoğunlukla yumruların boğaz kısımlarından gerçekleşmektedir. İnfektelen
yumruların boğaz kısmının etrafında siyah bir renklenme gösterir. Bu
ana hastalık belirtisi hastalık sporlarının varlığından kaynaklanmaktadır.
Etkilen kısımlardaki kabuklar buruşmaktadır. Fungal etmenin spor yığınları
en dış kabuklar arasında ve damarlar boyunca çizgiler şeklinde dizilmektedir.
İnfeksiyon en dışdaki dokulardan içeri doğru ilerler ve fungal etmenin
ürettiği bazı enzimler ile soğan yumruları yumuşayabilir. Hastalığın
ileri devrelerinde tüm soğan yumruları siyaha dönebilir ve sekonder
bakteriyel yumuşak çürüklük etmenleri yumruların çürümesine neden olabilir.
Bazı soğanlarda yüzeysel bir hastalık belirtisi görülmeyebilir.
Mücadelesi:
Kültürel
Mücadele:
1.
Hastalık etmeni depolarda ciddi problemlere
neden olduğundan depo sıcaklıklarının ve neminin iyi ayarlamalı ve havalandırmaya
önem verilmeli.
2. Hasattan hemen sonra soğanları hızlı ve iyi bir şekilde kurumaları
sağlanmalı.
3. Tüm işleme esnasında soğanların yaralanma ve ezilmemesine
dikkat edilmeli.
Kimyasal Mücadele:
Zirai kimyasal ilaç
olarak
koruyucu fungisitler (Chlorothalonil, Mancozeb ve Maneb) ya da diğer
hastalıklar için yapılan mücadele yeterli olmaktadır.