Botrytis spp. Etmenleri
Kurşuni Küf (Kahverengi Leke), Boğaz Çürüklüğü ve Yaprak Yanıklığı

Etmenin genel özellikleri :
Soğanlarda görülen Botrytis spp. etmenleri;
- Botrytis squamosa Walker
- Botrytis cinerea Fr.(teleomorph: Botryotinia fuckeliana (de Bary) Whetzel)
- Botrytis allii Munn.
fungal etmenler olup, her yerde ve çok yaygın olarak bulunan polifag bir fungus olup, bir çok bitkiye saldırma ve koloni oluşturma yeteneğindedir. EtmenlerdenBotrytis squamosa soğanlarda yaprak yanıklığına neden olurken, Botrytis cinerea ve Botrytis allii soğanlarda Kurşuni küf ve Boğaz Çürüklüğü hastalığına neden olmaktadırlar. Bunlardan yapraklarda yanıklık yapan etmen ekonomik olarak fazla önemli olmazken, diğeri yaprak aksamını çok genç dönemlerde öldürdüğünden oldukça ciddi kayıblara neden olabilir. Hastalık etmeni tarlada ortaya çıktığı gibi, hastalık depolarda gelişimini sürdürebilir ve ciddi zararlara neden olur. Fungal etmen aslında zayıf bir patojen olup, sadece yaralanmış dokulardan giriş yapabilmektedir. Konukçu bitkileri domates, marul, soğan, hıyar, biber, patlıcan ve diğer bir çok kültür bitkidir. Patojen konidi (üreme sporu), miselyum ve sklerot (dayanıklı üreme organı) gibi değişik formlarda bitki artıkları üzerinde ve toprakta barınır. Kış koşullarını, bitki artıkıları ve toprakta sklerot ve spor olarak geçirmektedir. Yağmur, rüzgar ve örtü altında hava akımları yardımıyla sporlar etrafa yayılmaktadır. Hava neminin %95 ve sıcaklığın ise 17-23 °C olan havalar hastalığın gelişmesi için ideal koşullardır. Bununla birlikte fungal etmen 3 °C sıcaklıklarda gelişmesi yavaş ve 0 °C gibi düşük sıcaklıklrda ise gelişmesine sürdürebilir.

Belirtileri:
Botrytis cinerea : Hastalığın ilk belirtileri soğanın boyun kısımlarında suyla ıslanmış olur ve infektelenen dokularda yumuşama görülür. Hastalık belirtileri sağan başlarının boğaz kısımlarında küçük, kahverengi ya da gri renkte ve çökük lekeler şeklinde görülmeye başlar. Buralarda fungusun gri renkteki misel ve sporları geliştiğinden bunlar görülmeye başlar. Belirtiler genişlerken, büyük, kahverengi renkli alanlar bu lekelerin etrafını kuşatır. Üreme organı olan sert, kuru sklerotları bu lekeler üzerinde oluşmaya başlar. Sklerotlar başlagıçta beyaz olarak görülür, fakat zamanla bunlar siyah bir rek alır.



Botrytis allii: Bitkiler gençken bile yaralanmamış bitkileri infekte etme özelliğine sahip olmasına rağmen hastalık yumrularda nadir olarak görülmektedir.Hastalık yumruları boğaz kısımlarında ortaya çıkar, infektelenen bölge yumuşar, mantarımsı ve çöküktür. Bu bölge kururmuş gibi bir görünüm alır. Soğan kesildiğinde, yumruda etkilen alan pişmiş bir görünümde ve hastalanmış dokular suyla ıslanmış ve kahverengi renklidir. Gri miseller yumru dilimleri arasında ve lekenin üzerinde gelişir. Daha sonrada hastalanmış bölgelerde fungusun koyu siyah renkli sklerotları oluşur.






Botrytis squamosa: Soğan bitkilerinde yaprak yanıklığına neden olmaktadır. Bu hastalık etmeni yaprak lekelerine ve geriye doğru ölümlere neden olarak yaprakların erimelerine neden olmaktadır. Lekeler beyaz, 1-5 mm büyüklüğünde ve ilk oluştuğunda suyla ıslanmış bir görünüm veren gri beyaz bir hale ile kuşatılmıştır. Lekenin merkezi çoğunlukla çökük, sarı renklidir ve lekelerde uzunlamasına çatlaklar oluşur. Yaşlanan bitkilerin yaprakları hastalığa karşı daha hassasdır. Bu hastalık etmenide bitkinin gelişmesini azaltır ve verimi önemli ölçüde düşürebilir. Şidedttli enfeksiyonların ortaya çıktığı durumlarda, yapraklarda sararma ve geriye doğru ölümler olabilir.

Mücadelesi:
   Kültürel Mücadele:
1. Bitkilerin sık dikiminden kaçınılmalı ve havalanmasına öenem verilmeli.
2. Bitkileri yaralamaktan kaçınılmalı
3. Uzun süre meyveyi ıslak tutacak muamelelerden kaçınılmalı.
4. Ölü yada infekteli bitki artıkları üretim alanlarından uzaklaştrılmalı.
5. Dayanıklı çesitler her zaman tercih edilmelidir.
6. Soğanlar depolanacaksa, uygun depolama koşulları sağlanmalı.
   Kimyasal Mücadele:
Gövde üzerinde belirtiler görüldügünde bitkiler koruyucu fungisitler ile ilaçlanabilir.
Zirai Mücadele Teknik Talimatlarına göre tavsiye edilen kimyasal ilaçlar aşağıdaki tabloda verilmektedir.

Başa Geri Dön
Soğan Hastalıklarına Geri Dön