Etmenin
genel özellikleri :
Hıyar
Mozaik Virüsü (Cucumber Mosaic Virus=CMV) viral bir etmen olup, konukçuları
arasında birçok sebze, süs bitkileri ve diğer bitkiler vardır. Sebzelerden
Hıyar, kabak, biber, domates, kavun, karpuz, ıspanak, soğan, patlıcan,
patates, tütün, havuç, maydanoz, turp, bamya, bakla, marol, lahana,
pırasa, şekerpancarı, süsbitkilerinden kirizantem, geranium, gladiolus,
zambak, petunia, snapdragon, ve lale gibi bitkilerdir. Virüs hemen her
yerde, özellikle sıcak bölgelerde görmek mümkündür. CMV
konukçularında sistemik enfeksiyon oluşturur. Virüs afid (yaprak bitleri=Aphis
gossypii ve Myzus persicae), tohum, insanlar ve mekanik olarak
sağlıklı bitkilere taşınmaktadır. Parasitik bitkilerden küskütünde (Cuscuta)
virüsü taşıdığı bildirlmektedir. CMV kış şartlarını yanbancıotlar ve
bir çok kültür bitkisinde geçirebilir.
Belirtileri:
Hıyar : Virüs fidelerde ilk bir kaç hafta içerisinde nadir olarak
ortaya çıkar, fakat hastalık belirtileri, bitkiler yaklaşık 6 haftalık
olduğunda ve canlı olarak gelişmeye devam ederken ortaya çıkmaktadır.
İnfeksiyondan 4 - 5 gün sonra, yapraklar da beneklenme, deforme ve buruşmalar
görülür ve yaprak kenarları aşağıya doğru kıvrılmaya başlar. Gövde boğumları
ve yaprak saplarında kısalmalar görülmeye başlar ve sonraki tüm gelişmelerde
bir azalma meydana gelir. İnfektelen meyvelerde çicek ve meyve tutumunda
da büyük bir azlama görülür. Daha yaşlı yapraklarda tüm yaparağı kapsayacak
şekilde kenarları boyunca ilk önce klorotik ve daha sonra nekrotik alanlar
gelişmeye başlar. Yapraklar yaprak sapından itibaren gücsüz kalır ya
da koparlar. İnfeksiyondan sonra oluşan meyveler koyu yeşil, çıkıntılı
bölgeler ile birlikte karışmış soluk yeşil ya da beyaz alanlara sahiptir.
Hastalığın daha sonraki devrelerinde tutan meyveler biçimsiz bir şekildedir,
fakat bazı düzensiz yeşil alanlarla birlikte düz gri-beyaz renklere
sahiptir. Bu meyveler acı bir tata sahiptir.
Kavun : Genç yapraklar solgun ya da ölü olabilirken, yaşlı yapraklar
sarıya döner ve bitkide yavaş bir şekilde geriye doğru ölüm meydana
gelebilir.
Pırasa : Yapraklarda beneklenme, yaprak saplarında çökük, solgun
sarı çizgiler ve lekelere neden olur. Simtomlar Pırasa Mozaik (CeMV)
Virüsünün belirtilerine benzer olabilir, simtomlara bakarak bunları
ayırt etmek zordur.
Marol : İnfektelen bitkiler bodur, sarımsı ve normal bir baş
oluşumu meydana getirmez. Simtomlar Marol Mozaik Virüsününkine (LMV)
benzerdir
Biber : Biber yapraklarında şiddetli bir mozaik simtomlarına
neden olur. Daha yaşlı yapraklar nekrotik halkalara sahiptir ve meyveler
biçimsiz teşekkül edebilir. Sarı konsantrik halak ya da lekeler meyvelerde
olduça göze çarpıcıdır.
Domates : Bitkiler genellikle bodur, kısa boğumlara sahiptir
ve aşırı şekilde biçimsiz ve deforme olmuş yapraklara (fern leaf= potin
bağı) sahiptir.
Mücadelesi:
Kültürel Mücadele:
1.
Dayanıklı kültivarların kullanımı.
2. Hastalıktan ari fide ve fidanların kullanımı.
3. İnfekteli
bitki artıkları yok edilmeli.
4. Konukçusu
olan yabancı otlar ile mücadele edilmeli.
5. Bitki işleme aletlerinin temizliği ve seralarda hareketliğin
mümkün metebe azaltılması.
6. Vektör böcekler ile kimyasal mücadele ve vektörlerin harektelini
sınırlayacak tedbirler alınmalı (malç ya da sera açıklıklarının vektörün
geçisini engelleycek şekilde tülbent ile kapatılması).
Kimyasal
Mücadele:
Viral
hastalık etmenlerine kimyasal mücadele önerilmez.